Translate

11 oktober 2009

Vriezenveen

Uit De NAVORSCHER, 'een middel tot gedachtewisseling en letterkundig verkeer tussen allen die iets weten, iets te vragen hebben, of iets kunnen oplossen'. Jaargang 26 (1876).

De volgende bijdrage is geschreven door mijn overgrootvader (die iets meende te weten, toen 24 jaar oud was en op het punt stond te trouwen met de Vriezenveense Egberta Engberts):

Friezenveen. (XXV. bl. 489, 583).
Naar aanleiding der vraag over het merkwaardige dorp Friezenveen, gewerden mij de volgende opgaven :

Zekere oorkonden over de stichting van het dorp bestaan er niet; waarschijnlijk was het een hooge vloed, die een hoop Friezen zuidwaarts dreef, vooreerst tot Staphorst. Dit dorp heeft over 't algemeen dezelfde gewoonten, gebruiken, taal, wijze van landbouw als Vriezenveen, geheel afwijkende van die der omstreken, waaruit bijna met zekerheid kan afgeleid worden, dat de bewoners van gelijken oorsprong zijn. Zeker is het, dat het een arm volkje was, met weinig tevreden, want de plek, waar zij zich hier het eerst neerzetten, was zoo ellendig, moerassig en laag, dat zij nog tweemaal weer moesten verhuizen vóór zij op de tegenwoordige, nog alles behalve vruchtbare en uitlokkende, plaats voor goed bleven. Met regt zegt dan ook een oud vriezenveensch gedicht:

"Laat oude en buitenweg ')
een spoor voor 't nakroost blijven
Van onvermoeide vlijt.
Ja onvermoeide vlijt was en is nog een karaktertrek van dit eigenaardige volk. De nakomelingen hebben geen reden om zich over hun armoede te beklagen, want de honger dreef hen de deur uit, om in de wijde wereld te zoeken, wat het moeras, hun woonplaats, niet opleverde en elk land van Europa heeft zijn schatting aan dit eenvoudige dorp betaald. Almelo was voor de Vriezenveeners de fabriek van linnens, waarmede zij dan op weg trokken zonder eenige taalkennis, trots alle bezwaren in oude dagen aan het reizen verbonden. Nergens werden zij beter ontvangen dan in Rusland waar de czaar en czarin er zich dikwijls aan gelegen lieten liggen hen gastvrij te herbergen en te onthalen en moeite deden om hen in Rusland te behouden, en dit is de reden, dat zij zich in 't vervolg in Petersburg vestigden, waar tot op onze dagen een Hollandsch magazijn de hoogste eer geniet.
Ja, voorgeslacht, uw roem houdt stand:
Trouw drukt uw kroost uw spoor!
Getuig' 't elk deel van Nederland,
Getuig' 't alduinen Newastrand:
Nog strekt ons huis ten onderpand
De handelwereld door."
') De beide straten der eerste woonplaatsen.
Zoo een en ander Vriezenveener. Ja ook elk deel van Nederland weet van de Vriezenveeners: de minder gegoede hangen tegen den winter den reiszak om gaan zaden en linnens inkoopen en reizen elk hun eigen streek af om het van de hand te zetten. Maar hoe aangenaam het hun in den vreemde ook gemaakt werd, zij keerden steeds naar het vaderoord terug en zaten er niet stil. Met schop en spade gingen zij aan 't werk, die eerste bewoners, wierpen dijken op, om zich voor verdere overstroomingen te beveiligen, maakten waterleidingen en hadden al spoedig uit plassen en moerassen weiland te voorschijn geroepen.

Ja niet lang duurde het, of er werden begeerige oogen op de welvarende streek geslagen. Zonder schijn van regt dan het regt van den sterksten, verklaarde een naburig graaf deze landen voor zijn eigendom en legde hun een schatting in boter op, die nog tot onze dagen voortduurt. Dit geschiedde in 't jaar 1421, dus reeds 3 a 4 eeuwen na hunne komst alhier.

Ik besluit met een paar dichtregelen:

En al 't naburig volk van Daarle, Ham en Wierden
Ja 't statig Almelo,
Zal steeds een dankbaar oog op onzen voorspoed vesten
Waaruit hun welvaart sproot.

C. D. KEPPEL HESSELINK.

Bij de foto: De Engberts villa "Mon Repos" te Vriezenveen, gebouwd na de grote brand van 1905. 

10 oktober 2009

Vitesse

Een paar dagen geleden liet ik u een foto zien van een Leids studenten hockeyteam, met daarop o.a. Willem Hesselink (1878-1973). Nu een foto uit zijn voetballeven, namelijk het elftal van Vitesse in Arnhem, bij het 5-jarig bestaan van de vereniging in 1897. De familie Hesselink was zeer nauw betrokken bij de oprichting van de club en heeft vele jaren lang bestuurs- en andere functies bekleed, waaronder die van voorzitter. Willem werd later ook international. Meer over de geschiedenis van Vitesse op de officiele clubsite. Vitesse was in de competitie o.a. tegenstander van Go Ahead Wageningen, dat is opgegaan in GVC.


De namen van het elftal op de foto zijn bekend. Staand vlnr: Van Rossum, Rein Hendriks, Herman Hesselink (1876-1954), Roqué, Jager, Piet Hendriks, Meihuizen. Zittend vlnr: d'Arnaud Gerkens, Jacobsen, Lutjens, Willem Hesselink.

9 oktober 2009

Cursus paleografie

Het werd werkelijk hoogste tijd. En dus heb ik mij in de zomer aangemeld voor een cursus lezen oud schrift, met een geleerd woord ook wel paleografie genoemd. Een hele tijd geleden gaf ik al eens aan, dat ik daar voor mijn genealogische naspeuringen toch echt behoefte aan had. Lang heb ik het voor mij uitgeschoven, maar inmiddels heb ik er twee lessen opzitten. Van de tien. Dus ben ik voor even student bij het Regionaal Archief Alkmaar bij 'professor' en archivaris Harry de Raad. Hij heeft een compleet cursusboek samengesteld en geeft de lessen op een relaxte manier met veel achtergrond bij de teksten. Want het is niet alleen een kwestie van lezen van de oude manuscripten, maar het gaat ook om het begrijpen ervan. De cursisten bestaan voornamelijk uit genealogen, amateur historici (historische verenigingen) en meer van dit soort types. Goed volk dus...


Wie op afstand en op eigen houtje mee wil doen kan surfen naar de website van het archief. Dit is de directe link naar de te transcriberen teksten en het cursusboek. Mijn huiswerk voor de volgende les is tekst 4 met een schrifttype, dat in de 17e eeuw heel veel voorkomt. Daar heb ik me dan ook al vaak op zitten blindstaren. Maar deze keer zal ik me er door heen werken. Ik wil een 10, en ook die griffel!

1 oktober 2009

Hockey te Leiden rond 1902

Soms kom je bijzondere familiefoto's tegen, die ook voor niet-familieleden interessant kunnen zijn. Een voorbeeld lijkt mij dit plaatje van een Leids hockey studententeam, dat winnaar van de beker was geworden. Welke beker blijft helaas wel een raadsel. Vermoedelijk werd vooral tegen andere universiteiten gespeeld. We schrijven het jaar 1902 of daaromtrent. Op internet heb ik naar informatie over Leids hockey van rond die tijd gezocht, echter zonder resultaat. Misschien vind ik nog eens iets in historische kranten. Of weet u meer?

Wie de spelers waren? Op de achterkant staan de namen: Bovenste rij vlnr: NN, v.d.Pot,  Schorel, v. Deinse. Middelste rij vlnr: De Monchy, Cambier,  NN, Ferf. Voorste rij vlnr: v.d. Goes Lieftink, E. Hesselink, W. Hesselink, E. Sol, Coops. Tot mijn familie behoren de rechtenstudent Engbertus Keppel Hesselink (1879-1957), de latere president van de Raad van Justitie te Medan, Raadsheer in het Hooggerechtshof, tevens president van het Hoog Militair Gerechtshof. Naast hem (dus voorste rij midden) zit zijn broer, de chemiestudent Willem Frederik Hesselink (1878-1973), de bekende voetballer van Vitesse, HVV en Bayern Munchen. Dit is opmerkelijk, want hij was inderdaad een zeer bekend sportman in die dagen (atletiek, touwtrekken, voetbal), maar dat hij ook heeft gehockeyd was nauwelijks opgevallen. Later werd hij gerechtelijk scheikundige, die als getuige-deskundige bij vele zware misdrijven werd ingeschakeld. De kranten in de tijd tussen beide wereldoorlogen stonden er vol van.

Zelf heb ik in mijn schooljaren ook hockey gespeeld, namelijk bij Meppel, dat toen in de hoogste klasse speelde. Maar ja, ik speelde in het derde team....