Translate

30 mei 2012

Het plotselinge overlijden van stamvader Herman in 1672

Stamboomonderzoekers zijn altijd zeer geïnteresseerd in data van geboorte, huwelijk, overlijden en andere gebeurtenissen in het leven. Velen van hen laten het niet daarbij en proberen via allerlei bronnen zo veel mogelijk te weten te komen over het leven van een persoon of van een groep personen. Dat ik tot deze laatste categorie behoor behoeft, gezien dit weblog, geen betoog. Maar toch, data zijn erg belangrijk.

Mijn verste voorvader in directe mannelijke lijn is Herman (of Harmen) Hesselink, die leefde in Varsseveld. Zoals bekend is genealogisch onderzoek in Varsseveld lastig, omdat bij een brand in 1723 bijvoorbeeld alle  kerkelijke registers betreffende dopen, trouwen en begraven verloren zijn gegaan. Vandaar ook, dat ik ooit begonnen ben met de Varsseveld prae 1723 pagina. Toch kun je, als je geluk hebt, nog wel iets over je Varsseveldse voorouders van voor 1723 te weten komen, omdat nog een aantal bronnen bewaard is gebleven. Zo ook het "Kerckenboeck" met veel gegevens over kerkenraadshandelingen. Mijn stamvader Herman komt vanaf 1644 daarin voor als diaken, ouderling en als kerkmeester. De laatste functie betrof onder meer het voeren van de kerkelijke boekhouding. Uit dit kerckenboeck blijkt tevens, dat Herman rond 1672/73 moet zijn overleden. De kerkenraad inspecteerde de jaarrekening namelijk ten huize van zijn weduwe.

Niet zo lang geleden kon ik de door  Herman gevoerde kerkelijke boekhouding over het jaar 1672 inzien. Aan de hand daarvan stelde ik vast, dat hij heel plotseling moet zijn overleden op 17 mei 1672 met een verschil van hooguit een dag. Op 16 mei namelijk maakte hij de laatste aantekeningen en op 18 mei werd de rekening gesloten met een geheel ander handschrift. Hij moet dus zijn overleden tussen 16 mei 's avonds en 18 mei 's morgens. Hartaanval? Het zou zo maar kunnen. Uit niets blijkt, dat hij ziek of zwak was op 16 mei 1672, zijn handschrift wijkt niet af van zijn gebruikelijke manier van schrijven. Als schoolmeester had hij een duidelijk handschrift. Daarnaast was hij in het dagelijks leven stoffenwinkelier.

Het raadsel van zijn overlijdensdatum kon zo worden opgelost. Nu nog zijn geboortedatum (dan wel doopdatum). Ook dat is een mysterie, het zal wel in de periode 1615-1619 gezocht moeten worden. Op internet zijn wel gegevens te vinden van zijn voorgeslacht, maar deze ontbreken iedere bewijsvoering. Op mijn vragen hierover werd door de webmaster niet geantwoord.

18 mei 2012

Drie generaties ongehuwde moeders

Deze meneer met zijn fantastische snor was ooit een bekende figuur. Als vooraanstaand en vooruitstrevend liberaal was hij o.a. lid van Provinciale Staten van Gelderland en nadien lid van de Tweede Kamer. Zijn naam: Herman Francois Hesselink van Suchtelen. Over zijn afstamming wil ik het zo dadelijk nog hebben. Hij leefde van 1852 tot 1934 en tijdens zijn loopbaan was hij burgemeester van Groenlo, advocaat, schoolopziener en tenslotte ruim 29 jaar burgemeester van Wageningen. Daar was hij tevens curator van de Landbouwhogeschool (en is later een straat naar hem vernoemd). Hij werd benoemd tot Ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw. Een zekere mate van ijdelheid zal hem niet vreemd zijn geweest, zijn opvallende snor is daar al een teken van. Maar ook zijn dubbele achternaam zal iets met die eigenschap te maken hebben. Oorspronkelijk heette hij 'gewoon' Hesselink, maar in 1873 (toen hij nog maar 20 jaar oud was!) kreeg hij toestemming de naam Van Suchtelen (meisjesnaam van zijn moeder) aan zijn naam toe te voegen en wel erachter. Dat laatste is opvallend, want vrijwel altijd wordt zo'n toevoeging vóór de oorspronkelijke naam geplaatst. Bij hem werd zijn 'voornaamste' achternaam dus Van Suchtelen. 

Had hij een hekel aan de naam Hesselink? Daar heeft het alle schijn van en dat is misschien niets eens zo onbegrijpelijk. Dat heeft dan weer met zijn afkomst te maken. De naam Hesselink van Suchtelen is uitgestorven, omdat zijn zoon Frans Herman, Dr. phil. en van beroep landbouwmicrobioloog, weliswaar getrouwd was, maar zijn huwelijk kinderloos bleef. Hij overleed in 1937 bij een busramp in Beekbergen. Een tweede zoon, Herman, overleed ongehuwd op 26-jarige leeftijd in 1913. Wat was er eventueel mis met de naam Hesselink? Zijn vader was de zakenman Gerrit Hesselink (bijgenaamd Maggorus) uit Zutphen. Daar was hij uitdrager en papierhandelaar, en volgens huidige begrippen speculant. Kennelijk heeft hij daar goed geld mee verdiend, want hem behoorde huis 'Den Dam' en later Huis 'De Voorst', beide in Eefde, voorwaar geen onaardige optrekjes (die hij wel gedeeltelijk sloopte en uitkleedde). Hij komt er in de geschiedenis van "De Voorst" dan ook niet goed van af. Gerrit is geboren in Zutphen op 2 november 1796 als zoon van Johanna Hesselink en een onbekende vader.

Moeder Johanna, gedoopt te Zutphen op 1 december 1772, was de dochter van Harmanus Hesselink en Gerregien Leenders. In 1826 was zij werkster en zij overleed te Nijmegen op 15 maart 1844, 71 jaar oud. De stad Leiden speelde een voorname rol in haar leven. In 1799 beviel zij van dochter Gerritje, die op 5 mei 1799 in Leiden werd gedoopt. De vader was Gerrit van Dijk en in hem zie ik ook de vader van Gerrit in Zutphen in 1796. Het bewijs moet nog worden geleverd, en dat zal niet zo makkelijk zijn. In 1804 trouwde zij te Leiden met de metselaarsknecht Cornelis van der Toorn, met wie zij 2 dochters kreeg. Na diens vroege dood hertrouwde zij de Leidse kleermaker Zacheus Hubertus Nouien (met hem had zij 3 zoons). Nee, voor de intellectueel Mr. Herman Francois was Johanna zeker geen grootmoeder om trots op te zijn. Maar het verhaal gaat nog verder.

De in 1799 geboren Gerritje Hesselink (alias van Dijk) moet, voor zij in 1839 trouwde met een zekere Pieter Duijvesteijn, in 1835 of 1836 ongehuwd moeder zijn geworden van een dochter Johanna Cornelia Alexandrina Hesselink, die volgens haar Rotterdamse overlijdensakte geboren is in Leiden, maar een geboorteakte van haar is daar niet te vinden. Ook deze dochter kreeg, terwijl zij niet getrouwd was, een zoon: Charles Johannes Hesselink, geb. te Leiden op 20 februari 1863. Dat vind ik toch wel sterk, drie generaties van vrouwen, die ongehuwd moeder werden. Tot overmaat van ramp had Johanna ook nog een paar broers, die beiden een relatie hadden met een en dezelfde vrouw: Johanna Erfort. De oudste, Harmanus, trouwde met haar te Zutphen in 1815, maar toen had zij al een 4-jarige onwettige dochter van Harmanus' jongere broer Hendrik. Snorremans moet zich kapot hebben geschaamd!

Ik snap Herman Francois wel een beetje, in zijn positie. O ja, deze Hesselink tak is hele verre familie van me.

Huis 'Den Dam' te Eefde
Huis 'De Voorst' te Eefde