Translate

13 februari 2007

Jokers

Ik hou van jokers. Ja, wie niet eigenlijk. Bij het kaarten is een joker vaak erg handig om mee te winnen. Denk bijvoorbeeld aan pesten. Verder is een joker van oudsher een grapjas. Lachen man! Jokers zijn gewoon prettige tijdgenoten. Maar natuurlijk gaat het nu niet om grappenmakers of kaartspelletjes. Ik heb het over moderne computerjokers, u weet wel, van die tekens zoals een sterretje (*) , een hekje (#) of een vraagteken (?), die in zoekopdrachten in gegevensbestanden één of meerdere letters kunnen vervangen. Bij genealogisch onderzoek zijn ze al buitengewoon handig, en dan misschien nog het meest bij het online zoeken in de doopregisters op de site van het Gemeentearchief Amsterdam. Deze beslaan de periode 1564-1810. Ook bij andere favorieten van mij, zoals ISIS en de Digitale Stamboom, komen jokers goed van pas, maar Amsterdam spant wat mij betreft de kroon. Vele uren van onderzoek thuis achter de PC bleken een geweldige aanvulling op de vele dagen van onderzoek, die ik vroeger in de studiezaal aan de Amsteldijk heb doorgebracht. De door mij opgedane ervaringen wil ik graag met u delen en de belangrijkste adviezen zijn:
1) Gebruik jokers! U kunt ze onbeperkt inzetten. Neem nou een naam als Wiedenhoff, die in mijn kwartierstaat voorkomt. Het blijkt dat deze op heel veel verschillende manieren kan worden gespeld, of eigenlijk verbasterd. Vind ze maar eens allemaal! Met een goed gebruik van jokers is dat bijna geen probleem meer. Kies de letters, die hoogstwaarschijnlijk bij alle spellingsvarianten zijn gebruikt. Dat zijn de w, i, h, o en de f. Toets dus als zoekopdracht bij de achternaam in Wi*hof*. U zult versteld staan. Toch kan het nog beter, nl. w*hof*, want de variant Wijdenhof komt anders niet tevoorschijn. Wel is het zo, dat bij het gebruik van meer jokers de resultatenlijst steeds langer wordt, doordat niet-relevante namen ook worden getoond. De lijst is gelukkig op alfabet en kan dus relatief gemakkelijk worden doorgezien. Toch is het nog niet perfect zo, want probeer het ook met *wi*hof*. Vroeger werden namelijk de mensen ook vaak met hun patroniem aangeduid (bv. Leendert Hendriks Wiedenhoff) en het patroniem Hendriks wordt ook vermeld in het veld achternaam. Dus vanwege eventuele patroniemen een sterretje vóór de achternaam.
2) U zoekt de doop van Leendert Wiedenhoff (of wie dan ook) en tikt in bij de voornaam Leendert en bij de achternaam Wiedenhoff, al dan niet met jokers. U zult de doop niet vinden, terwijl hij wel in de registers voorkomt. Hij is namelijk niet gedoopt als Leendert Wiedenhoff, maar als Leendert, zoon van Hendrik Wiedenhoff en een bepaalde moeder. De procedure om hem te vinden is: Vul aan de linkerkant de voornaam in (en kies eventueel als rol "kind", aan de rechterzijde de achternaam. De doopgegevens zullen zonder mankeren worden getoond. Links en rechts mogen worden verwisseld.
3) Experimenteer bijvoorbeeld met combinaties van voornamen van mogelijke ouders, bv. links van de vader en rechts van de moeder, wanneer u over weinig gegevens beschikt. Vaak komt er iets interessants in de lijst voor.
4) Noteer de namen van de getuigen! Dikwijls zijn het familieleden. Ze kunnen nog goed van pas komen.
5) Bijna het mooiste van de online doopregisters: De lijst met resultaten kan per email worden ontvangen. Klik met de muis op een item in de lijst, geef uw emailadres en eventueel een beschrijving op (bv. dopen Wiedenhoff). Er kunnen zo veel items worden geselekteerd als u maar wilt. Bekijk het later thuis allemaal nog eens op uw gemak. Fantastisch, bedankt Amsterdammers! U, beste lezer, wens ik veel succes bij het jokeren.

3 februari 2007

Een soort hugenoten

Friedrich III, bijgenaamd "De Vrome"

Bij toeval viel mij bij het zoeken in de IGI (zie vorige bericht) op, dat er in het begin van de 17e eeuw veel Nederlandse namen voorkwamen in Frankenthal in de Pfalz. Ik vroeg mij af, wat daar de reden voor kon zijn. Verder speurwerk leverde het antwoord. Wikipedia bevat een uitgebreid artikel "Geschiedenis van de migratie in de Nederlanden". Buitengewoon interessant om te lezen. Voor wat betreft Frankenthal komt het erop neer, dat de Antwerpenaren, Bruggenaren en inwoners van andere steden onder het bewind van de Spaanse stadhouder Alva o.a. naar Duitsland vluchtten. Een favoriete bestemming was Frankfurt aan de Main, maar dat veranderde gedeeltelijk, toen de lutherse geestelijkheid eiste, dat de Calvinisten uit de Zuidelijke Nederlanden luthers zouden worden. Dat weigerden velen, en ze konden uiteindelijk terecht bij de calvinistische keurvorst Friedrich III van de Palts. In Groot-Frankenthal vestigden zij zich in een verlaten abdij. De bevolking bestond uit lakenmakers, zijde- en vooral tapijtwevers. Ze stichtten ook een calvinistische gemeente en de kerkboeken daarvan zijn in de IGI opgenomen. Niet alleen naar de Pfalz zijn Nederlanders vertrokken, ook naar andere Duitse plaatsen. Het ging naar schatting om 100000 mensen. Vaak zijn ze daar gebleven. Wanneer u in staat bent Duits te lezen, dan verwijs ik ook nog naar de volgende langere artikelen: "Die Kurpfalz - Asyl für Glaubensflüchtlinge im 16. Jahrhundert" en "Die Kirchenbücher der bayerischen Pfalz". Dit keer geen Franse, maar Nederlandse 'hugenoten'!

Of ook mijn voorvader, de houtwerker Francois van der Heijde, eventueel geboren in Rotterdam(?) ca. 1660, overleden voor 1696, eigenlijk uit Frankenthal kwam moet nog blijken, maar ik verdenk hem er wel sterk van. Zijn doop heb ik in elk geval niet in Rotterdam gevonden. Een naamgenoot van hem werd gedoopt in Frankenthal in 1583 en zou misschien zijn grootvader kunnen zijn. Tips zijn welkom!

2 februari 2007

IGI

De leden van de Kerk van Jezus Christus van de Heiligen der Laatste Dagen (kortweg 'de Mormonen', op de foto hun tempel in Salt Lake City) doen uit religieuze overwegingen aan stamboomonderzoek. Het wordt allemaal precies uitgelegd op hun website. Ik citeer verder: "...kunt u gebruik maken van de genealogische bibliotheek op internet: www.familysearch.org of een bezoek brengen aan een van de familiehistorische centra in Nederland. Hier zijn o.a. cd-roms te raadplegen met een grote verscheidenheid van verslagen uit de gehele wereld. Het betreft doopboeken, begrafenisboeken, burgerlijke standen, notariële akten enz. Deze boeken zijn o.a. op microfilm gezet om ze te kunnen bewaren en vermenigvuldigen. De films zijn te bestellen tegen een klein bedrag (vnl. portikosten). Op ieder centrum is een catalogus aanwezig (op CD) die u kunt raadplegen. Deze catalogus staat ook op internet. De centra worden bemand door vrijwilligers en zijn beperkt open."

Ruwweg kunnen de te raadplegen genealogische gegevens ingedeeld worden in 2 groepen:
1) die, welke zijn aangeleverd door de leden van de kerk ('patron submissions').
2) die, welke afkomstig zijn uit andere bronnen

De gegevens van groep 1) komen terecht in de International Genealogical Index (IGI). Uit de IGI wordt echter niet duidelijk, wat het genealogische verband tussen personen is. Ook blijft de inzender anoniem, althans voor niet-leden. Vooral dat laatste is soms verdraaid jammer, want die inzender zou best eens over veel meer gegevens kunnen beschikken, die juist voor u van grote waarde zijn. Maar nee, het systeem voorziet daar niet in. Toch is er een sluiproute naar het adres van de inzender. De sleutel vormt het formulier 'Request for Photocopies', dat weinig gebruikt schijnt te worden, maar in ieder familiehistorisch centrum aanwezig is, al zal de baliemedewerker dat wellicht ontkennen. Bekijk de achterkant en vul het gedeelte 'Patron Submission' in met de gewenste gegevens (het gaat u niet zo zeer om die fotokopie, als wel om de naam van degene, die de familiegegevens heeft ingezonden). Juist die naam (met adres!) ontvangt u uiteindelijk samen met de 'patron submitted forms' terug! Het is natuurlijk niet gezegd, dat het adres nog klopt en ook niet, dat de 'patron' nog leeft. Maar meestal zal dat toch wel het geval zijn. Anders kan er gericht naar gezocht worden in electronische telefoonboeken, etc. Bel op en geniet van het gesprek. U hebt immers een gemeenschappelijke hobby: genealogie!