Translate

26 juli 2012

Tante Cokkie

14 juli 1961
Net als iedereen heb ik veel bijzondere mensen in mijn leven ontmoet. Sommigen heb ik zelfs langdurig meegemaakt en een prominent voorbeeld van deze categorie is zeker mijn tante Cokkie, een zus van mijn vader. Als een van haar 20 neven en nichten noemde ik haar als vanzelfsprekend 'tante Cokkie', maar voor anderen, zoals mijn vader, was zij 'Nico' en buitenstaanders noemden haar in de regel 'Nicolette'. Haar volledige naam was Marthe Nicolette Hesselink. Haar eerste voornaam heeft zij nooit gebruikt, 'Nico' paste wat meer bij haar. Geboren te Ede (Gld.) in 1909, overleden als gevolg van een aanrijding met haar Lelijke Eend in 1983. In december 1934 slaagde zij voor haar doctoraal examen geschiedenis. Haar hele leven bleef zij ongehuwd en zij nam zeker een bijzondere plaats in het leven van de familie in.

Graag wil ik wat meer in haar levensgeschiedenis duiken en daar een beschrijving van maken. De bronnen waaruit ik kan putten zijn tamelijk schaars, hoewel er uit een bepaalde periode wel correspondentie bewaard is gebleven. Dat zijn dan vooral aan haar geschreven brieven. Veel mensen moeten haar hebben gekend, en dan met name Hilversummers. Zij woonde op de Simon Stevinweg en als 'Ambtenares van de Kinderwetten' kwam zij in veel Hilversumse gezinnen, wanneer die op de een of andere manier te maken kregen met de kinderbescherming. Zij had een opvallende, forse gestalte en was letterlijk niet over het hoofd te zien. Haar kleding kon je soms extravagant of excentriek noemen. Een bijzonder portret, die tante van mij! Een van mijn vroegere collega's woonde een heel stuk verderop aan de Simon Stevinweg en toen ik ooit eens vroeg of hij haar kende en haar beschreef, wist hij meteen wie ik bedoelde. Ze fietste veel en reed anders dus in een Citroen 2CV rond.

Tante Cokkie is degene, die mij rond 1965 met genealogie liet kennis maken. Zij was een trouw lid van de NGV en bezocht alle verenigingsavonden in Hilversum. Kwartierstaatonderzoek was haar passie. Mijn blog zou ze geweldig hebben gevonden.

Wat ik dus zoek is materiaal dat te gebruiken is voor haar biografie. Brieven, anekdotes, persoonlijke herinneringen, voorwerpen. Wie heeft haar nog gekend in haar werk bij de Kinderbescherming, als mede-genealoog of anderszins? Wie bewaart aan haar dierbare of ook minder prettige herinneringen? Laat het mij vooral weten!

9 juli 2012

Levenloos uit de Singelgracht opgehaald

Veltmaat neemt een voorname plaats in mijn kwartierstaat in. Dat in twee opzichten: ten eerste was Marthe Nicolette Veltmaat (geb. Haarlem 1841, overl. Middelburg 1940) een van mijn overgrootmoeders, maar Veltmaat was ook een welvarende, voorname familie, waarbij de Amsterdamse makelaar Hendrik Jan Veltmaat (1729-1806) vermoedelijk de basis voor het aanzienlijke familiekapitaal heeft gelegd.
Bernardina Margaretha Foscea van Tright
Mijn overgrootmoeder had één broer, namelijk de naar zijn grootvader vernoemde Hendrik Jan (1843-1886), die boekhouder was van de Overijsselsche Beetwortelsuikerfabriek te Lemelerveld. Deze trouwde te Deventer op 15 juni 1871 met Bernardina Margaretha Foscea van Tright, geboren te Deventer op 5 juni 1850. Het echtpaar kreeg 8 kinderen (waarvan 2 doodgeboren en 4 anderen jong zijn gestorven). Een tragisch leven dus, wat dat betreft. Hendrik Jan stierf ook al op tamelijk jonge leeftijd (43 jaar oud), waardoor Bernardina op 36-jarige leeftijd weduwe werd. Ze wordt in diverse archieven koopvrouw genoemd, maar waaruit haar handel bestond is mij helaas niet bekend. Een groot deel van haar leven heeft zij in Kampen doorgebracht, maar tussendoor moet zij ook in Heiloo zijn verbleven.

Al een aantal jaren was mij via Genlias duidelijk, dat zij in 1916 te Kampen moest zijn overleden. De juiste datum wordt daar niet vermeld, de Overijsselse archieven blinken wat de gegevens van de Burgerlijke Stand betreft in vergelijking met de meeste andere provincies niet uit voor wat de online beschikbaarheid aangaat. Daar is nog heel wat werk te verzetten. Bijvoorbeeld Groningen, Friesland en Drenthe zijn daarin veel en veel verder. Maar sinds enige tijd is het toch relatief gemakkelijk om de aanvullende gegevens op internet te vinden. De site www.familysearch.org heeft namelijk scans van vrijwel alle geboorte-, huwelijks- en overlijdensaktes van heel Nederland online gezet en dus ook die van Kampen. De kunst is nu vooral om op een soepele manier de gezochte akte te vinden. Daar voorziet de site GenVer van Jacques Verheijden in. Zo vond ik dus de overlijdensakte van Bernardina Margaretha Foscea van Tright. Zij overleed op 1 mei 1916 met de aantekening "Levenloos uit de Singelgracht opgehaald". Welk drama daaraan ten grondslag ligt zou ik graag willen weten. Gevallen? Gegooid? Geduwd? Gesprongen? De door mij geraadpleegde online historische kranten geven dit geheim vooralsnog niet prijs. In ieder geval betekende het het einde van een ongetwijfeld tragisch leven.

Mogelijk naar aanleiding van het overlijden kwam zoon Hendrik Jan Veltmaat in 1916 vanuit Sumatra over naar Nederland met het schip 'Vondel'. Op 15 november van dat jaar trouwde hij te Zutphen met Johanna Christina Dietz. Drie jaar later overleed hij te Langsa, Sumatra, 42 jaar oud. Kort daarop keerde zijn weduwe zonder kinderen naar Nederland terug. Zij stierf in 1961.

Merkwaardig genoeg bestaat er in Kampen officieel geen Singelgracht. De "binnensingel" heet Burgwal (Burgel op z'n Kampens), de 'buitensingel' heette in de 19e eeuw Stadsgracht en tegenwoordig Broedersingel.