Translate

29 augustus 2006

Klaertje

Dit is Klaertje. Ze kon prachtig fotograferen, maar zeker nog niet op de leeftijd van 2 1/2 jaar. Nee, toen, in april 1919, liet ze dat nog over aan haar vader. Zoals we kunnen vaststellen was dat bij hem ook in voortreffelijke handen. Sommigen worden zelfs aan Breitner herinnerd bij het zien van deze foto. Geen wonder, de maker was beeldend kunstenaar, die o.a. theaterdecors, glazen lampen en boekomslagen ontwierp. Allemaal even prachtig en perfect. Ook haar moeder was kunstenares, zij ontwierp theaterkleding van minstens dezelfde kwaliteit. Vandaar, dat Klaertje later talent kon tonen bij het fotograferen van haar omgeving. Haar heb ik goed gekend, per slot van rekening was zij getrouwd met de jongste broer van mijn vader. Een tante dus, en ik heb haar altijd heel aardig gevonden. Helaas is zij te jong op de leeftijd van 70 jaar overleden.

De foto maakt deel uit van Docman's set
Family History op Flickr. Bekijk ze eens, er zitten nog meer juweeltjes tussen. Maar zo schitterend als dit?

28 augustus 2006

Gemeentearchief Amsterdam

Eerder dit jaar heb ik deelgenomen aan een cursus genealogie voor gevorderden, georganiseerd door het Gemeentearchief Amsterdam. Op een paar woensdag-middagen werd verteld, hoe je gebruik kunt maken van een aantal minder bekende archiefonderdelen. Ik zit net in mijn aantekeningen te kijken en kom onder andere het volgende tegen:

Toegangsnummer 5031 (periode 1682-1815) bevat de ambtenboeken. Als voorbeeld werden de schuitvoerders genoemd. Ze staan erin vermeld, voor zover ze in stedelijke dienst waren. Daar moet ik zeker nog eens in gaan kijken, omdat mijn voorouder Gerrit Willemse Onderdijck (1634-1697) en zijn vader Willem Gerrits vlotschuitvoerders waren.
Met toegangsnummer 5033 (poorterboeken) was ik al beter vertrouwd. Er werd wel nog eens op gewezen, dat poorters altijd met gilden te maken hadden. Er bestaan fiches met de herkomstplaatsen van poorters (ook van de mensen die in ondertrouw gingen!) en daar ben ik in geïnteresseerd vanwege mijn belangstelling voor de plaats Varsseveld (zie mijn genealogische website). Binnenkort eens gaan besnuffelen! Er bestaan ook ingezetenenboeken (1670-1747), die met name de kleine middenstand betreffen. Verder domicilieboeken (1694-1794) met registers van personen, die zich tijdelijk buiten Amsterdam gingen vestigen.
Toegangsnummer 5039 betreft het Archief van de Thesaurieren Ordinaris (17e en 18e eeuw). Dit gaat over belastingen en bevat een groot aantal registers. Vooral onroerend goed komt er in voor.
In het politiearchief is o.a. het archief van de vreemdelingendienst na 1849 te raadplegen, terwijl het archief van de sociale dienst 300000 dossiers bevat, o.a. de steundossiers over de periode ca. 1870-1965.

Al met al weer genoeg voor een aantal genoegelijke uurtjes in het archief. Bent u er ook? Denkt u er wel aan, dat het archief in de eerste maanden van 2007 verhuist naar gebouw De Bazel in de Vijzelstraat. De website van het Amsterdamse archief is bereikbaar door hier te klikken. Vervolgens kunt u op trefwoord zoeken in de gehele, zeer uitgebreide inventaris.

27 augustus 2006

Bestevaer

Sebastian, enkele uren oud
Sebastian, some hours after his birth

For the English readers I have made a translation of the article. Just click the 'reactie(s)' link right under this article. Enjoy!

Over naamgeving in Nederland had ik het al eens in mijn bijdrage “Vive Napoleon” (zie archief september 2005). Ik kom daar nu weer op, omdat ik eergisteren, 25 augustus 2006 rond 07.45 uur, grootvader ben geworden van een kleinzoon (de eerste!). In het Noors betekent het woord “bestevaer” grootvader. Dit is ook een oude Nederlandse uitdrukking, wij kennen het vooral nog als koosnaam voor de beroemde admiraal Maarten Harpertsz Tromp (1598-1653). Wat mij betreft wordt de benaming “bestevaer” heringevoerd in de Nederlandse taal, want het klinkt toch een stuk leuker dan grootvader of opa.

De nieuwgeborene zal vermoedelijk (de ouders zijn er nog niet helemaal uit) de naam Sebastian Hermanus krijgen. Sebastian is gewoon een leuke, internationale naam, terwijl Hermanus betrekking heeft op mijn vader. Bovendien neemt de Zuid-Afrikaanse kustplaats Hermanus een speciale plek in in het leven van de ouders. Een dubbel voordeel dus. Maar ook dit alles eigenlijk slechts terzijde opgemerkt.

Waar ik het nu over wil hebben is niet de keuze van de voornaam, maar van de familienaam. In Nederland kun je kiezen, of het kind de naam van de vader, of van de moeder krijgt. Uiteindelijk hebben de ouders gekozen voor de familienaam van de vader en als genealoog ben ik daar ook wel blij mee. Mijn schoonzoon is Engelsman en in Groot-Brittannië is het ook mogelijk het kind een dubbele familienaam aan te meten, zoals bijvoorbeeld de Spaanstaligen in deze wereld het al eeuwen doen. Dit had ook de voorkeur van mijn dochter, maar de Nederlandse regelgeving laat het niet toe. Het kind is geboren in Utrecht en niet in bijvoorbeeld België of Engeland, want dan was het wel mogelijk geweest (de vraag of het Nederlandse naamrecht past binnen de Europese regels zou aan een rechter moeten worden voorgelegd en er is grote kans, dat het Nederlandse stelsel niet houdbaar is. Mijn dochter had begrijpelijkerwijs geen trek in zo’n rechtsgang).

Voor 1811 was het vaak gebruikelijk iemand aan te duiden met de voornaam en zijn patroniem, de naam van de vader dus. In een dergelijk stelsel zou ik Gijsbert Hermansz hebben geheten. Misschien, als er veel Hermans in mijn woonplaats waren, ook wel Gijsbert Hermans Engbertusz (de laatste naam was dus de voornaam van mijn vader's vader). Het moest tenslotte duidelijk zijn, van welke Herman 'je er een bent'. Ik moest hier aan denken tijdens de affaire rond Ayaan Hirsi Ali, alias Ayaan Hirsi Magan. Deze geboren Somalische heet Ayaan, de dochter van Hirsi, die de zoon is van Magan. Het oude Nederlandse systeem dus.