Sebastian, enkele uren oud
Sebastian, some hours after his birth
For the English readers I have made a translation of the article. Just click the 'reactie(s)' link right under this article. Enjoy!
Over naamgeving in Nederland had ik het al eens in mijn bijdrage “Vive Napoleon” (zie archief september 2005). Ik kom daar nu weer op, omdat ik eergisteren, 25 augustus 2006 rond 07.45 uur, grootvader ben geworden van een kleinzoon (de eerste!). In het Noors betekent het woord “bestevaer” grootvader. Dit is ook een oude Nederlandse uitdrukking, wij kennen het vooral nog als koosnaam voor de beroemde admiraal Maarten Harpertsz Tromp (1598-1653). Wat mij betreft wordt de benaming “bestevaer” heringevoerd in de Nederlandse taal, want het klinkt toch een stuk leuker dan grootvader of opa.
De nieuwgeborene zal vermoedelijk (de ouders zijn er nog niet helemaal uit) de naam Sebastian Hermanus krijgen. Sebastian is gewoon een leuke, internationale naam, terwijl Hermanus betrekking heeft op mijn vader. Bovendien neemt de Zuid-Afrikaanse kustplaats Hermanus een speciale plek in in het leven van de ouders. Een dubbel voordeel dus. Maar ook dit alles eigenlijk slechts terzijde opgemerkt.
Waar ik het nu over wil hebben is niet de keuze van de voornaam, maar van de familienaam. In Nederland kun je kiezen, of het kind de naam van de vader, of van de moeder krijgt. Uiteindelijk hebben de ouders gekozen voor de familienaam van de vader en als genealoog ben ik daar ook wel blij mee. Mijn schoonzoon is Engelsman en in Groot-Brittannië is het ook mogelijk het kind een dubbele familienaam aan te meten, zoals bijvoorbeeld de Spaanstaligen in deze wereld het al eeuwen doen. Dit had ook de voorkeur van mijn dochter, maar de Nederlandse regelgeving laat het niet toe. Het kind is geboren in Utrecht en niet in bijvoorbeeld België of Engeland, want dan was het wel mogelijk geweest (de vraag of het Nederlandse naamrecht past binnen de Europese regels zou aan een rechter moeten worden voorgelegd en er is grote kans, dat het Nederlandse stelsel niet houdbaar is. Mijn dochter had begrijpelijkerwijs geen trek in zo’n rechtsgang).
Voor 1811 was het vaak gebruikelijk iemand aan te duiden met de voornaam en zijn patroniem, de naam van de vader dus. In een dergelijk stelsel zou ik Gijsbert Hermansz hebben geheten. Misschien, als er veel Hermans in mijn woonplaats waren, ook wel Gijsbert Hermans Engbertusz (de laatste naam was dus de voornaam van mijn vader's vader). Het moest tenslotte duidelijk zijn, van welke Herman 'je er een bent'. Ik moest hier aan denken tijdens de affaire rond Ayaan Hirsi Ali, alias Ayaan Hirsi Magan. Deze geboren Somalische heet Ayaan, de dochter van Hirsi, die de zoon is van Magan. Het oude Nederlandse systeem dus.
Dit is Klaertje. Ze kon prachtig fotograferen, maar zeker nog niet op de leeftijd van 2 1/2 jaar. Nee, toen, in april 1919, liet ze dat nog over aan haar vader. Zoals we kunnen vaststellen was dat bij hem ook in voortreffelijke handen. Sommigen worden zelfs aan Breitner herinnerd bij het zien van deze foto. Geen wonder, de maker was beeldend kunstenaar, die o.a. theaterdecors, glazen lampen en boekomslagen ontwierp. Allemaal even prachtig en perfect. Ook haar moeder was kunstenares, zij ontwierp theaterkleding van minstens dezelfde kwaliteit. Vandaar, dat Klaertje later talent kon tonen bij het fotograferen van haar omgeving. Haar heb ik goed gekend, per slot van rekening was zij getrouwd met de jongste broer van mijn vader. Een tante dus, en ik heb haar altijd heel aardig gevonden. Helaas is zij te jong op de leeftijd van 70 jaar overleden.
