Translate

27 februari 2010

Archief en mens

Tell me, and I'll forget,
Show me, and I may remember,
Involve me, and I'll understand.
(Chinese wijsheid)


Dit plaatje kwam ik ergens tegen op internet en geeft goed weer, waar het in het genealogisch onderzoek om draait: Het door middel van archiefstukken achteraf zichtbaar maken van de contouren van een persoon, die kortere of langere tijd geleden heeft geleefd. Maar ook van de samenleving, waarvan deze persoon toen deel uitmaakte. Het is deze voorbije samenleving, die van invloed is op de wereld van nu.
Het leven houdt ons dus ook een achteruitkijkspiegel voor. Zet de pook in de versnelling, geef gas, maar hou die spiegel in de gaten.

Zullen de generaties na mij straks denken, dat ik filosofisch ben aangelegd? Dan hebben ze het mis.

De tekening heb ik voorlopig maar eens als een soort mascotte bij het welkomstwoord van GIJS'geneaLOG geplaatst.

21 februari 2010

Robin Johanna Eveline

Portret van Robin Johanna Eveline Hesselink, ca. 36 uur 'oud'.

19 februari was het groot feest: Onze kleindochter is geboren om 05:06 uur in Utrecht en zij kreeg van de ouders de naam Robin Johanna Eveline. Gelukkig maken de baby, haar ouders en wederzijdse grootouders het goed!

Maar op de namen wil ik graag even dieper ingaan.
Robin vonden ze gewoon een mooie naam en in het Nederlands en Engels is het een m/v naam. In de meeste andere landen schijnt het uitsluitend een jongensnaam te zijn. Het Meertens Instituut gaf hier uitsluitsel over. Eveline is een vernoeming naar de beste vriendin van de moeder, die de ouders ooit bij elkaar heeft gebracht. Dit doet mij een beetje denken aan de naamgeving in bv. de 18e eeuw, toen het ook al heel gebruikelijk was om kinderen te vernoemen en dan vooral naar familie (ouders, grootouders, tantes, etc.). Met name in Amsterdam heb ik vaak vastgesteld, dat het kind werd vernoemd naar een van de doopgetuigen, in de regel een vriend of vriendin. Dat lijkt toch op dit geval van Eveline.

Maar waarom Johanna? Daar konden de ouders eigenlijk niet omheen, omdat alle vier de overgrootmoeders van de baby Johanna heetten! En dat is toch niet alledaags. Daarom noem ik ze maar eens:

Johanna van der Vliet, geb. Scheveningen 20-9-1908, overl. Gletsch 20-6-1965.

Johanna Petronella van der Maade, geb. Rijen 10-11-1914, overl. Zaanstad 9-11-1995.
Johanna Maria Albertina Sanders, geb. Leiden 23-09-1904, overl. Eindhoven 16-2-1996.
Johanna
Catharina Heijndijk, geb. Almelo 25-4-1928.

De populariteit van de naam Johanna is lang niet meer zo groot als vroeger het geval was. Nog maar 50 jaar geleden ontvingen veel kinderen deze naam en dat gold ook voor de eeuwen daarvoor. Sinds de 9e eeuw werd deze vrouwelijke vorm van de naam Johannes in Frankrijk gebruikt. Bij Johannes wordt vooral gedacht aan Johannes de Doper. Om die reden was het bijvoorbeeld in Duitsland lange tijd gebruik om jongetjes de doopnaam Johann(es) te geven, die vooraf ging aan een tweede naam, bv. Andreas of Matthias. Later gingen ze dan door het leven als Andreas/Andries/Dries, resp. Matthias/Matthijs/Thijs. De doopnaam Johannes werd dus zelden of niet gebruikt. Vreemd genoeg ben ik dit fenomeen bij meisjes veel minder vaak tegengekomen.

Robin zal het goed hebben, vooral ook wanneer wij als grootouders mogen oppassen. Wanneer je verwennerij tenminste goed noemt.
..

11 februari 2010

De opa van mijn opa

De uitgave zat er al een hele tijd aan te komen en vanaf nu kan deze besteld worden! "DE OPA VAN MIJN OPA" is de boektitel geworden en neef Ard en ik hebben het met erg veel plezier samengesteld. Hij is veel meer fotograaf en vormgever dan genealoog, bij mij is dat precies omgekeerd. Een perfecte match en een fantastische samenwerking. Hopelijk straalt dit ook af op de inhoud van het boek. U leest er meer over in de folder.

Genealogisch gezien is het een stamreeks, waarbij strikt de directe mannelijke lijn is gevolgd, te beginnen bij onze grootvader Engbertus Hesselink, die leefde van 1879 tot 1930. Hij was houtvester en bosbouwkundige. Het boek besluit met de vroegst bekende voorvader Harmen Hesselink, die leefde in Varsseveld rond het midden van de 17e eeuw.

In feite hebben we ook nog een boekje-in-een-boekje gemaakt, door een uitvoerige fotoindex bij te voegen met veel aanvullende informatie. Als bijlagen zijn de stamreeks en een nakomelingenoverzicht van Engbertus opgenomen.

Voor familieleden ver en dichtbij lijkt mij dit boek een 'must'. Dit geldt dus ook voor hen, die afstammen van Keppel Hesselink. Maar ook anderen zouden best eens belangstelling kunnen hebben. ISBN/EAN: 978-90-815201-1-9.

Het boek is te bestellen en gedeeltelijk in te zien via de Blurb Bookstore. De prijs bedraagt € 25,00, excl. verzendkosten.

7 februari 2010

Karel de Grote

Bij de afbeelding: Kroning van Karel de Grote tot keizer door paus Leo III op 25 december 800.

Tot mijn vreugde kan ik u mededelen, dat mijn nieuwe naam Gijsbert de Grote is. Op die naam heb ik recht, omdat ik net als Karel de Grote 1 meter 92 centimeter ben. Immers, waarom hij wel en ik niet? Verder is er weinig overeenkomst, ik mis zijn snor en ook zijn dikke pens.


Maar alle gekheid op een stokje, keizer Karel is voor nogal wat genealogen een mythische figuur, waarvan men maar al te graag af wil stammen. Lange reeksen van namen zijn opgesteld om die verwantschap aan te kunnen tonen. Of het helemaal klopte of niet, dat deed er vaak niet toe. Wie zou het ook ooit controleren? Boeken zijn er over geschreven, of moet ik zeggen overgeschreven? In ieder geval bestaat er veel onzin op dit gebied.

Over Karel (ook wel eens oneerbiedig de 'operettekeizer' genoemd) is redelijk veel bekend en ik verwijs maar weer eens naar Wikipedia. Er staat zelfs in, met welke dames hij allemaal het bed heeft gedeeld (wat dat betreft heeft hij als vorst vele navolgers gehad, als we de verhalen mogen geloven kon bv. de overgrootvader van onze huidige koningin er ook wat van). Het Wikipedia artikel zegt ook iets over de genealogie van Karel de Grote. Zo zou ongeveer 4% van de Europese bevolking van hem afstammen (anderen zeggen alle Europeanen, maar dat lijkt sterk overdreven). Die 4% kunnen ieder wel via heel veel verschillende lijnen (honderden, duizenden?) met Karel zijn verwant .

Het onderzoek naar de nakomelingen van Karel de Grote is binnen de genealogie een aparte tak van sport, die grote deskundigheid vereist. Per slot van rekening leefde hij 1200 jaar geleden en moet die periode via bewaard gebleven documenten, die als het ware aan elkaar geplakt moeten worden, worden overbrugd. Daar zitten de Middeleeuwen bij. Boeiend? Zeker! Moeilijk? Zonder twijfel. Als al die spullen in één archief lagen, dan was het nog tot daaraan toe, maar ze liggen verspreid over Europa.

De Karel genealogen hebben ingezien, dat er toch veel wildgroei is ontstaan en ze willen de feiten beter gaan scheiden van de fabels. Althans, dat las ik op de website kareldegrote.nl. Het is gebleken, dat vele reeksen onbetrouwbaar zijn en het doel is nu om de kwantiteit te beperken ten gunste van de kwaliteit. In het vervolg worden stamreeksen opgesteld, die vanaf 800 niet verder gaan dan tot 1700. Er zal vooral worden gelet op het juiste gebruik van de bronnen en dus op de bewijsvoering. Deze reeksen worden samengevat in een parenteel (=overzicht van alle nakomelingen) van Karel de Grote en je kunt dan zelf het spoor eventueel oppikken bij een van je voorouders, die rond 1700 leefde, en van wie je zeker weet, dat je van hem of haar afstamt.

Een ontwikkeling, die met enthousiasme te begroeten is. Zo kan ik mijn eigen reeksen naar Karel misschien eindelijk gaan verifiëren. Want ik heb er altijd al met enige achterdocht naar gekeken. Ooit klakkeloos overgeschreven, weet u wel.

4 februari 2010

Lustrum

Mr. Bean stuurde zichzelf kerstkaarten. Van wie zou hij ze anders hebben moeten krijgen? Deze kaart heb ik mij ook maar zelf gestuurd, want GIJS'geneaLOG bestaat alweer 5 jaar. In blogland is dat niet niks. Dit realiseerde ik mij bij het doorkijken van het archief. Inderdaad, niet te geloven. Gemiddeld heb ik bijna iedere week iets gepubliceerd en dat met veel plezier. Want daar doe ik het toch voornamelijk voor, voor mijzelf. Ik kan dan wel via Google Analytics gedetailleerd bekijken, hoeveel en welke bezoekers mij met een bezoek vereren, maar ik kijk daar eigenlijk maar zelden naar. Ook indien vrijwel niemand zich zou interesseren, dan nog zou ik blijven schrijven. Wanneer anderen het ook nog nuttig of leuk of interessant vinden, dan is dat natuurlijk mooi meegenomen. Daarbij houd ik het graag simpel en misschien kan ik daardoor het stamboomonderzoek mee helpen te populariseren.

Intussen heb ik wel een aardig beeld gekregen van wie die anderen zijn.

Ten eerste de toevallige passant, die bijvoorbeeld via een zoekterm in Google op de site terecht komt. Misschien genealogisch geinteresseerd, maar dat hoeft helemaal niet. Van hem of haar hoor je verder niet veel, maar ik hoop toch, dat mijn verhaaltjes in goede aarde zijn gevallen. Ik probeer altijd verre te blijven van genealogisch vakjargon en op een populaire manier over mijn hobby te schrijven. Misschien heeft hierdoor wel deze of gene het genealogische virus opgelopen, dat zou leuk zijn.

Verder het familielid, in de ruimste betekenis van het woord. Wellicht delen wij gewoon maar een verre voorouder, maar het kan ook m'n zus in Amerika zijn. Vaak komt zo iemand binnen via de database. Mijn onderwerpen zijn meestal gebaseerd op een persoonlijk gegeven (bv. een bepaalde voorouder), maar ik probeer dit op zo'n manier te behandelen, dat het niet alleen voor familie, maar ook voor buitenstaanders leuk is om te lezen of iets van op te steken. Dus een persoonlijk item presenteren als iets meer algemeens, dat is mijn recept. Van deze groep krijg ik dikwijls response, en dat vanuit de hele wereld. De meeste reacties overigens niet via een commentaar op de site, maar via email.

Niet te vergeten zijn ook de freaks, de genealogen dus. Ook zij zullen soms wat hebben aan de links naar bronnenmateriaal of andere sites. Of aan bepaalde ervaringen dan wel tips. Successen en teleurstellingen kun je met hen delen. Met een aantal onderhoud ik goede kontakten.

De site zelf is in de afgelopen 5 jaar twee keer gemoderniseerd, de laatste aanpassing betrof de titelregel, waarbij een van die freaks (Richard) mij heeft geholpen. Hij ontwikkelde het bijzondere lettertype. Dank nog daarvoor, Richard! Wat ik verder ook goed vind is de layout, die ik verder bij blogs niet zo vaak zie. In iedere resolutie, bij iedere scherm- of vensterbreedte wordt namelijk het scherm cq venster altijd helemaal gevuld en blijft alles zichtbaar. Ik vind dit een groot voordeel.

Als hoogtepunt in deze periode beschouw ik toch wel het mailtje van het jaar uit 2007.

Dit waren zo enkele bespiegelingen ter gelegenheid van het lustrum. Of u het nou leuk vind of niet, ik blijf dus schrijven. Nog 5 jaar?

3 februari 2010

1865 was een goed wijnjaar

Men schimpt op 't edelst vocht, dat ooit de aarde bood,
Maar 't zegepraalt weldra, en wordt door elk vergood,
In 65 kwam, weer nectar op de aard.
Een glas vol geeft meer vreugd, een flesch is veel meer waard,
Als 't gansche vat vol bier; - en, wat Schiedam kan brouwen,
Kan nu gerust de domkop houwen.

Met dit rijm leidt Veritas, pseudoniem van Herman Gijsbert Keppel Hesselink, zijn boekje met de titel "De wijn. Iets over 'tgeen men er van weet, meent te weten en niet van weet. Een woord ter bestrijding van vooroordelen omtrent wijnproductie en wijngebruik, in het belang van den Nederlandschen wijnhandel" in. Hij schreef het op 56-jarige leeftijd in 1868 en hij was een eerste klas vakman. De wijn van 1865 was kennelijk net op de Nederlandse markt gekomen en van veel betere kwaliteit dan in de jaren daarvoor. Bier, brandewijn en jenever zouden nu alleen nog iets voor domkoppen zijn.....

Regelmatige lezers van GIJS'geneaLOG zullen zich weten te herinneren, dat de auteur van dit boekje mijn betovergrootvader is, die leefde van 1811 tot 1888. Ik heb al diverse malen over hem geschreven. Van het bestaan van zijn boek wist ik al langer af, maar ik heb helaas nooit een exemplaar kunnen bemachtigen. Kennelijk is het zeer zeldzaam. Wel hebben enkele bibliotheken het in bezit, zoals de Vrije Universiteit van Amsterdam. Daar heb ik het deze week kunnen bekijken en fotograferen (kopieren of scannen bleek niet mogelijk). Ik heb het verwerkt tot een pdf document en het boekje is nu dus online te lezen of te downloaden. Ik vind het een heel leuk en informatief boek, waar ik enkele weetjes uit aanhaal:

  • Ook in 1868 werd er al getwijfeld aan de echtheid van de oorsprong van wijnen. Een echte Madeira zou er zelfs al niet meer zijn te krijgen. De auteur wijst er op, dat bv. in Zuid-Afrika, de Canarische Eilanden en de Azoren al wijn werd geproduceerd, die identiek - zo niet superieur - was aan die van het eiland Madeira. En dat voor de helft van de prijs.
  • In 1866 werd aan het hof van de Britse koningin Victoria een groot feest gevierd. Het organiserende comite koos niet voor champagne uit Champagne, maar voor mousserende Rijnwijn uit Rüdesheim.
  • In Nederland werd geëist, dat bv. Bordeaux wijn minstens 4 jaar oud was. In de streek van oorsprong werd het ook al in het eerste en tweede jaar gedronken. En in Bordeaux werd heel wat met wijn aangerommeld (verdunnen, kleuren, op sterkte brengen, versnijden met zware Narbonne wijn). Ga dus liever met een Nederlandse wijnhandelaar, die alle trucs en valkuilen kent, in zee dan direct met de Franse producent of tussenhandel!
  • Na een stevige wandeling smaakt wijn veel beter dan direct na een periode van rust. Het bewijs daarvoor levert hij ook.
  • In 1839 reisde hij met zijn vrouw (o.a. per stoomboot, het was ongetwijfeld de huwelijksreis) als jong wijnkoper door de Rijnprovincies. Hij was speciaal in de Johannisberg geinteresseerd (zie foto). Zij hebben daar een fles wijn van maar liefst 7 gulden soldaat gemaakt! De geschiedenis van dit wijnbouwgebied noemt hij ook. En de vooroordelen.
  • Wijn als genots- en bedwelmingsmiddel: "De wijn verlicht een elks gemoed, Doet ons in 't Eden zweven, Maar ook beroofd van 't hoogste goed - 't Verstand, als beesten leven".
Het nawoord sluit hij af met deze regels:

"Goede wijn geeft goed bloed,
Goed bloed een goed gemoed,
Een goed gemoed goede gedachten,
Goede gedachten goede werken,

Goede werken zijn de weg naar de hemel,

Derhalve leidt goede wijn de menschen hemelwaarts".


Wie zegt hier Amen op?

Foto: Carlapesta