Bestevaer
Sebastian, enkele uren oud
Sebastian, some hours after his birth
For the English readers I have made a translation of the article. Just click the 'reactie(s)' link right under this article. Enjoy!
Over naamgeving in Nederland had ik het al eens in mijn bijdrage “Vive Napoleon” (zie archief september 2005). Ik kom daar nu weer op, omdat ik eergisteren, 25 augustus 2006 rond 07.45 uur, grootvader ben geworden van een kleinzoon (de eerste!). In het Noors betekent het woord “bestevaer” grootvader. Dit is ook een oude Nederlandse uitdrukking, wij kennen het vooral nog als koosnaam voor de beroemde admiraal Maarten Harpertsz Tromp (1598-1653). Wat mij betreft wordt de benaming “bestevaer” heringevoerd in de Nederlandse taal, want het klinkt toch een stuk leuker dan grootvader of opa.
De nieuwgeborene zal vermoedelijk (de ouders zijn er nog niet helemaal uit) de naam Sebastian Hermanus krijgen. Sebastian is gewoon een leuke, internationale naam, terwijl Hermanus betrekking heeft op mijn vader. Bovendien neemt de Zuid-Afrikaanse kustplaats Hermanus een speciale plek in in het leven van de ouders. Een dubbel voordeel dus. Maar ook dit alles eigenlijk slechts terzijde opgemerkt.
Waar ik het nu over wil hebben is niet de keuze van de voornaam, maar van de familienaam. In Nederland kun je kiezen, of het kind de naam van de vader, of van de moeder krijgt. Uiteindelijk hebben de ouders gekozen voor de familienaam van de vader en als genealoog ben ik daar ook wel blij mee. Mijn schoonzoon is Engelsman en in Groot-Brittannië is het ook mogelijk het kind een dubbele familienaam aan te meten, zoals bijvoorbeeld de Spaanstaligen in deze wereld het al eeuwen doen. Dit had ook de voorkeur van mijn dochter, maar de Nederlandse regelgeving laat het niet toe. Het kind is geboren in Utrecht en niet in bijvoorbeeld België of Engeland, want dan was het wel mogelijk geweest (de vraag of het Nederlandse naamrecht past binnen de Europese regels zou aan een rechter moeten worden voorgelegd en er is grote kans, dat het Nederlandse stelsel niet houdbaar is. Mijn dochter had begrijpelijkerwijs geen trek in zo’n rechtsgang).
Voor 1811 was het vaak gebruikelijk iemand aan te duiden met de voornaam en zijn patroniem, de naam van de vader dus. In een dergelijk stelsel zou ik Gijsbert Hermansz hebben geheten. Misschien, als er veel Hermans in mijn woonplaats waren, ook wel Gijsbert Hermans Engbertusz (de laatste naam was dus de voornaam van mijn vader's vader). Het moest tenslotte duidelijk zijn, van welke Herman 'je er een bent'. Ik moest hier aan denken tijdens de affaire rond Ayaan Hirsi Ali, alias Ayaan Hirsi Magan. Deze geboren Somalische heet Ayaan, de dochter van Hirsi, die de zoon is van Magan. Het oude Nederlandse systeem dus.
1 opmerking:
In my article "Vive Napoleon" (see archive September 2005) I have already written about family names in The Netherlands. I revert to this topic now, since on August 25 at about 07.45 AM I turned grandfather of a grandson (for the very first time). In Norwegian the word "bestevaer" means grandfather. This is also a old Dutch word, we know it as a the pet name of our famous admiral Tromp (1598-1653). As far as I am concerned the word "bestevaer" may well be reintroduced in the Dutch language, because it sounds a lot nicer than grandfather or granddad or opa.
The newborn child will probably (the parents have not decided yet) get the name Sebastian Hermanus. Sebastian simply is a nice international name, whereas Hermanus comes from my father. Moreover the South-African town of Hermanus means a lot in the parents' life. Thus a double advantage. But this also is still not the real topic.
I do not want to tell about the choice of the christian names, but of the family name. In the Netherlands you can choose between the family name of the mother or the name of the father. Finally they decided the take the name of the father and as a genealogist I'm quite happy with that. My son-in-law is an Englishman and in great Britain it is also possible to render the child a double family name, like the Spanish speaking people in this world have been practising this for centuries now. It was also my daughter's preference, but Dutch legislation does not allow this. The child was born in Utrecht and not in Belgium or England, where it would have been possible. (the question whether the Dutch legislation complies with European rules is to be decided by a judge and there is a fair chance that the Dutch system is void. My daughter however was not really interested in such a step).
Before 1811 many people used to be defined by their christian name and the patronymic (the name of the father). In such a system my name would have been Gijsbert Hermansz. May be even Gijsbert Hermans Engbertusz (the last name being the name of my father's father). Finally it should be evident from which Herman you descent. I had to think about this during the affair around Ayaan Hirsi Ali, alias Ayaan Hirsi Magan. This native Somalian is named Ayaan, the daughter of Hirsi, who is the son of Magan. So the old Dutch system.
Een reactie posten