De vrouw van Venker met haar kind

Dat hier iets helemaal verkeerd ging moge met een oogopslag duidelijk zijn. Inderdaad voltrok zich op 12 januari 1807 een ramp in Leiden, die enigszins te vergelijken is met de vuurwerkramp in Enschede. Honderden huizen in de binnenstad werden verwoest, er vielen tenminste 151 doden en ca. 2000 gewonden. Daarmee was het aantal slachtoffers veel groter dan bij de ramp in Enschede. In Leiden ontplofte geen vuurwerkfabriek, maar een schip geladen met 37000 pond buskruit. Twee jaar geleden werd deze gebeurtenis in Leiden uitgebreid herdacht. Op internet is er veel informatie over te vinden, bv. hier.

Bijgaande afbeelding vond ik in de beeldbank van het regionaal archief te Leiden. Waarom ik deze hier toon? Eerst de beschrijving: "Gezicht op het Rapenburg van de Nieuwsteegbrug met de Saaihal links in het verschiet, tijdens het springen, met het zinkende jacht van Rietmulder rechts op de voorgrond en links de vrouw van Venker met haar kind en andere personen ter aarde geworpen. Voor de letter". Mij gaat het om de vrouw van Venker en haar kind. Venker is een Alkmaarse familie, die in mijn vooroudertabel voorkomt. Vorig jaar publiceerde ik een Genealogie Venker in het afdelingsblad van de NGV. De Venker, om wie het hier draait was Andries, die schoolmeester was te Leiden. Hij was een onderwijsvernieuwer, hoofd van de zg. departementsschool (van de Maatschappij tot Nut van het Algemeen). Onder zijn leerlingen bevonden zich kinderen van vooraanstaande Leidse ouders. Zijn woonhuis annex school bevond zich vlakbij de plaats van de ramp op de hoek van het Steenschuur. Het gebouw werd compleet weggevaagd, velen van hen, die zich in het gebouw bevonden werden gedood. Onder hen ook de 8-jarige Pieter en de 8 maanden oude Dina, kinderen van Andries. Zelf heeft hij de ramp overleefd, hij overleed op 75-jarige leeftijd in 1846. Ook zijn vrouw, die op het tijdstip van de explosie kennelijk buiten was, bleef in leven. Anderhalf jaar later baarde zij een zoon, die zij weer Pieter noemde (en die later net als zijn vader hoofdonderwijzer werd). In 1814 volgde ook nog een tweede Dina. De vrouw van Venker heette Hendrika Pieters van den Engh, gedoopt te Dordrecht op 9 januari 1774. Zij waren op 24 october 1795 in Leiden in het huwelijk getreden. Wie van haar kinderen zij met haar lichaam beschutte kan niet met zekerheid worden gezegd, maar de bijna 5-jarige Jacoba Johanna zou het best eens kunnen zijn geweest.

Ik vind het toch wel heel bijzonder, dat zij door deze tragische gebeurtenis is vereeuwigd en ik dit plaatje kon opduiken. Bedankt, Leids archief!