Vernoemen

In het katern van het Nederlands Dagblad van vandaag staat een aardig artikel "Waarom vernoemen wij niet meer?" van de hand van Gert van de Wege. Hij gaat in op de eeuwenoude, maar inmiddels vrijwel verlaten, traditie om een kind de naam van een groootouder, ouder of een ander familielid uit zijn voorgeslacht te geven. Elke familie had zijn eigen namen, al dan niet karakteristiek. Uit iemands voornaam kon je soms al afleiden, uit welke familie of uit welke streek iemand afkomstig was. De achtergrond was vermoedelijk, dat je er een zekere continuïteit mee uitdrukte, van verbondenheid tussen de generaties. In je kinderen komen je ouders weer tot leven. De fakkel wordt voortgedragen en het is de moeite waard dat te doen. Je mag de naam van je voorouders dragen. Verder is het dragen van een familienaam een teken daarvoor, dat je geen eenling bent, omringd door andere eenlingen, maar dat je wezen bepaald wordt door iets wat groter is dan je zelf. Wanneer je de naam van je grootmoeder draagt, dan spiegel je je aan haar. Overigens heb ik in mijn bestand vele personen, die genoemd zijn naar de doopgetuigen. Met name ook in Amsterdam in de 18e eeuw.

Verder gaat de auteur in op het fenomeen dagheilige. Als voorbeeld noemt hij Maarten Luther, die zo heette, omdat hij op een bepaalde dag (van de heilige Martinus) was geboren. Ook bijbelse namen komen aan bod, waar natuurlijk niets op tegen is, maar met vernoeming hebben ze niets te maken.

Het zelf kiezen van soms exotische namen is een uitdrukking van het ontbreken van natuurlijke verbanden van familie, dorp of streek. Wij zijn ontworteld, onthecht, vervreemd. 'Netwerken', oftewel de schepping van ons eigen milieu, is daarvoor in de plaats gekomen, maar is geen volwaardige vervanger. Volgens de Canadese filosoof Charles Taylor is het ontbreken van natuurlijke kaders zeer nadelig. Ook het vernoemen naar een voorouder houdt zo'n kader in stand. We mogen met trots de naam van iemand anders dragen. Het was niet zo maar iemand!

En hoe zit dat met mij? Mijn kinderen zijn deels vernoemd, zelf ben ik dat ook, maar mijn broers en zuster weer niet. Mijn ouders wel en inderdaad is het in hun families door de eeuwen heen ook gebruik geweest.

Bij de afbeelding (dezelfde als bij het artikel in het Nederlands Dagblad):
"Zacharias geeft Johannes zijn naam", schilderij van Fra Angelico uit 1434, collectie San Marco Museum, Florence.