Translate

4 maart 2006

Veltmaat

Een veldmaat is een stuk gereedschap om velden op te meten. Dat werd dan gedaan door een landmeter met een soort ketting. Het voordeel van een ketting was, dat het in vele vormen gelegd kon worden. Een Veltmaat is ook een familielid van mij, kan dat althans zijn. Hoewel, vandaag zal dat hoogstwaarschijnlijk niet meer zo zijn, want de familie Veltmaat waar ik het over heb, is in 1919 vrijwel zeker in mannelijke lijn uitgestorven.

De veldmaat en Veltmaat zijn gecombineerd in dit familiewapen (dat overigens nooit is geregistreerd), "Zijnde een landmeeters ketting (keel) in 12 schalmen of osehen in de form van een M gelegen, op een veld van (Sinopel) of groen", zoals de beschrijving ervan luidt. Mogelijk heeft de letter M in het wapenschild betrekking op 'maat', dus een maat in het groene veld. Het wapen is vermoedelijk in het begin van de 20e eeuw ontworpen.


De familie Veltmaat was een boerengeslacht uit Barchem (bij Lochem). Daar was Veltmaat of Veltmate ook een eeuwenoude veldnaam, waar een waarschijnlijk niet zo heel grote boerderij op stond. Jacob Veltmaat ging al naar Zutphen, zijn zoon Hendrik Jan (1729-1806) hield het ook daar niet meer en trok naar Amsterdam, waar hij in 1758 voor de eerste en in 1779 voor de tweede keer trouwde. Hij was toen allang geen boer meer, maar makelaar, die het in no-time geschopt had tot een van de overlieden van het makelaarsgilde. Ook als zakenman heeft hij dus goed geboerd, evenals zijn zoon Hendrik (1781-1843), die later eigenaar was van het landgoed "Meerlust' in Haarlem. Diens zoon Hendrik Jan (1843-1886) trok naar Overijssel, waar hij verantwoordelijk was voor de administratie van een suikerfabriek in Lemelerveld. In 1871 trouwde hij in Deventer met Bernardina Margaretha Foscea van Tright (1850-1916) en van hen is dit portret uit 1883 bewaard gebleven. Deze Hendrik Jan Veltmaat was de broer van mijn overgrootmoeder Marthe Nicolette (1841-1940), over wie later misschien eens wat meer. Niemand in mijn bestand van bijna 10000 personen bereikte een hogere leeftijd dan zij. De eerste 100-jarige in mijn familie moet dus nog worden opgespoord.

1 opmerking:

Anoniem zei

Zie ook de nieuwe website
www.familiekrantveltmaat.nl
Groeten,
Willy Veltmaat.