Gereformeerden overzee

Een paar jaar geleden verscheen van de hand van Agnes Amelink het boek "De Gereformeerden", dat hoge verkoopcijfers haalde. Uitgeverij Bert Bakker liet nu haar nieuwe boek "Gereformeerden overzee" het levenslicht zien. Het past goed bij mijn laatste bijdragen op dit blog. 5% van de Nederlandse bevolking emigreerde tussen 1945 en 1955. De meesten gingen naar Canada, de V.S. en Australië. Maar liefst 31% van hen was gereformeerd. Het was al met al geen pretje, die overtocht per troepentransportschip, en de eerste tijd in het nieuwe vaderland. Vijf toiletten en douches per 80 zeezieke opvarenden. De beloofde boerderijen waren eerder kippenhokken. Slapen op de grond, de ratten liepen over je gezicht. Heel erg hard werken was de beste methode om op te klimmen. De huisvrouwen hadden het verreweg het slechtst, ze werden verteerd door eenzaamheid en heimwee naar hun familie in Nederland. De taal beheersten ze nauwelijks. Hun enige houvast was de zondagse kerkdienst. Er werden al gauw eigen kerken in elkaar getimmerd. Ze sloten zich in de regel aan bij de CRC (Christian Reformed Church), een kerk gesticht door Nederlanders zo'n 100 jaar eerder. Het kerkelijk leven werd geheel naar Nederlands model ingericht, met organisaties op elk gebied. Er was ook een groot netwerk van scholen. Alle gereformeerden van welke Nederlandse richting dan ook (Hervormd, gereformeerd, christelijk gereformeerd en gereformeerd vrijgemaakt) zaten samen in één kerk. Met niet voor lang, de eerste vrijgemaakte kerken werden in 1950 gesticht. Nu zijn het er al vijftig met 16000 leden. Later gingen ook de Hervormden en de Christelijke Gereformeerden hun eigen weg. Vanwege de kwestie "vrouw in het ambt" volgde ook nog een scheuring in de CRC. Het lijkt precies op de Nederlandse verhoudingen. De schrijfster heeft met veel mensen gesprekken gevoerd, met de immigranten zelf, maar ook met hun kinderen en kleinkinderen. Bij elkaar levert het een boeiend en levendig beeld op van de gereformeerde emigranten.

Dit artikel werd ontleend aan het blad "Opbouw" van de Nederlands Gereformeerde Persvereniging van 24 november 2006.